|
"Masoneria"
Tekst (kapsułka) z książki
"Europa" Normana Daviesa
Oxford University Press, NY, 1996
Od Redakcji
W Polsce i wśród Polonii w pewnych
środowiskach powtarza się bliżej nieokreślone pojecie 'żydomasoneria'
występujące często wśród ludzi wyrażających przekonanie,
ze Polską rządzą Żydzi i masoni. Większość z nas wie co
oznacza słowo Żydzi, choć różnimy się w kwestii do kogo
się ono odnosi : począwszy od nazistowskiego kryterium (człowiek,
którego co najmniej dziadek lub babka byli Żydami) a skończywszy
na określeniu najbardziej oczywistym (człowiek, który czuje
się Żydem). Rzadko kto natomiast potrafi sprecyzować co
oznacza słowo masoni i do kogo się ono odnosi. Wybrany wiec
zostal tekst pochodzący z książki 'Europa' Normana Daviesa,
historyka, cieszącego się uznaniem nie tylko wśród Polaków
w kraju i zagranicą , ale również wśród innych narodowości
Web editor
W roku 1717, w dniu św. Jana Chrzciciela,
przedstawiciele czterech istniejących w tym czasie w Londynie
lóż masońskich spotkali się w piwiarni Goose and Gridiron,
aby utworzyć "Wielką Macierzystą Lożę Świata" oraz
wybrać jej pierwszego wielkiego mistrza. Wprawdzie nie zachował
się protokół z tego spotkania, ale historycy wolnomularstwa
nie kwestionują ani faktu, że się odbyło, ani też tego, że
odtąd londyńska Wielka Loża stała się ośrodkiem międzynarodowego
ruchu. Wcześniejsze dzieje masonerii są owiane mrokiem. Historia
bulli papieskiej z XIII wieku, która rzekomo potwierdzała
ustanowienie stowarzyszenia budowniczych kościołów, jest czystą
fikcją. Hipotezy o powiązaniach ze średniowiecznymi commecines
lub steinmetzen, a tym bardziej z podziemnym stowarzyszeniem
byłych templariuszy, nigdy nie doczekały się żadnego potwierdzenia.
W raporcie z 1723 roku znalazła się następująca rymowanka:
Jeśli tylko historia starą bajką nie jest,
Z wieży Babel masoni wywodzą swe dzieje.
Najwcześniejsze godne zaufania źródła
wskazują na siedemnastowieczną Szkocję oraz na kontakty z
Anglią nawiązane w okresie wojny domowej. Elias Ashmole (1617-1692),
antykwariusz, astrolog i założyciel muzeum w Oksfordzie, odnotował
w swoim pamiętniku dzień własnej inicjacji:
16 paźdz. roku 1646, godzina 4.30 po
południu. Zostałem masonem w Warrington w hrabstwie Lancashire,
wraz z pułk. Henrym Mainwaringiem z Cheshire. Nazwiska tych
członków loży, którzy byli wtedy obecni: pan Rich.[ard] Penket,
opiekun; pan James Collier, pan Rich.[ard] Sankey, Henry Littier,
John Ellam, Richard Ellam i Hugh Brew *1.
Celowo pielęgnuje się atmosferę tajemnicy,
jaka otacza masonerię. Budzi ona sympatię u życzliwych i zraża
przeciwników. Tym, którzy nie dostąpili inicjacji, pozostaje
tylko domyślać się znaczenia rytuałów, hierarchii, pseudoorientalnego
żargonu, znaków i symboli oraz celów. Cyrkiel i kątownik,
fartuch i rękawice, okrąg narysowany na podłodze - wszystko
to z pewnością ma podsycać wiarę w rzekome pochodzenie ruchu
wolnomularzy od średniowiecznych gildii. Ale największe kontrowersje
wywołuje domniemana przysięga zachowania tajemnicy. Zgodnie
z jednym z doniesień, kandydata na masona, któremu uprzednio
zawiązywano oczy, pytano:
"W kim pokładasz ufność?",
na co odpowiadał: "W Bogu". "Dokąd zmierzasz?",
na co odpowiadał: "z Zachodu na Wschód, ku Światłości".
Następnie żądano od niego, aby przysiągł na Biblię, że nie
zdradzi tajemnic stowarzyszenia "nawet gdyby mi chciano
poderżnąć gardło, gdyby mi wyrywano język, i gdyby moje ciało
miano pogrzebać w ostrym morskim piasku" *2.
Masoneria zawsze była stowarzyszeniem
działającym na zasadzie wzajemnych korzyści, mimo że owe korzyści
nigdy nie zostały zdefiniowane. Jej wrogowie często utrzymywali,
że jest antyfeministyczna, ponieważ nie przyjmuje kobiet,
oraz antyspołeczna i antychrześcijańska, ponieważ wszyscy
jej członkowie podobno pomagają sobie nawzajem, wykorzystując
kontakty polityczne, handlowe i społeczne na niekorzyść innych.
Wolnomularze zawsze podkreślali swój sprzeciw wobec ateizmu,
tolerancję religijną, neutralność w sprawach polityki i zaangażowanie
w działalność dobroczynną.
W XVIII wieku masoneria ogromnie się
rozrosła. Znajdowała członków wśród najwyższych warstw brytyjskiej
arystokracji i stała się trwałym filarem monarchii. W 1725
roku emigranci ze Szkocji założyli lożę w Paryżu; potem loże
masońskie zaczęto zakładać we wszystkich krajach kontynentu
europejskiego. Powstały w Pradze (1726), w Warszawie (1775),
a nawet w Sankt Petersburgu. Do czasu wojen napoleońskich
ich sieć była już tak rozległa, że krążyły opowieści, jak
to oficerowie wrogich armii ścierających się pod Borodino
czy Waterloo wymieniali tajne znaki rozpoznawcze i wstrzymywali
ogień. W krajach katolickich masoneria przyjęła orientację
antyklerykalnąi odegrała istotną rolę w radykalnym ruchu oświecenia.
Jej członkowie byli często deistami, filozofami, krytykami
Kościoła i państwa. Na przykład w Austrii, gdzie nie zostały
opublikowane bulle papieskie potępiające masonerię, wolnomularze
odgrywali bardzo czynną rolę propagatorów nauk humanistycznych
- aż do likwidacji loży w 1795 roku. We Francji masoni przyczynili
się do rozbudzenia przedrewolucyjnych fermentów. W XIX wieku,
a także później, mieli silne powiązania z ideą liberalizmu.
Reakcja Kościoła katolickiego była jednoznaczna.
Papiestwo uznało masonerię za zło. W okresie między wydaniem
bulli In eminenti (1738) i bulli Ab apostolici (1890) papieże
przy sześciu różnych okazjach potępili ją jako stowarzyszenie
konspiracyjne, złe i wywrotowe. Lojalni katolicy nie mogli
zostawać masonami, których w ultrakatolickich kręgach często
stawiano na równi z takimi wrogami publicznymi, jakjakobini,
karbonariusze czy Żydzi. Reżimy totalitarne XX wieku okazywały
im jeszcze większą wrogość. Do obozów koncentracyjnych wysyłali
wolnomularzy zarówno faszyści, jak i komuniści. W wielu częściach
Europy masoni mogli na nowo podjąć działalność dopiero po
upadku faszyzmu lub - w przypadku Wschodu - po rozpadzie bloku
sowieckiego. Kontrowersje na temat roli masonerii trwają nadal.
Najbardziej wymownym dokumentem wolnomularstwa jest jednak
lista członków; mówi się, że znaleźli się na niej: cesarz
Austrii Franciszek l, król Prus Fryderyk II, król Szwecji
Gustaw IV, król Polski Stanisław August Poniatowski, car Rosji
Paweł l, Wren, Swift, Wolter, Monteskiusz, Gibbon, Goethe,
Burns, Wilkes, Burke; Haydn, Mozart, Guillotin i Marat; generałowie
Lafayette, Kutuzow, Suworow i Wellington, marszałkowie MacDonald
i Poniatowski; Talleyrand, Canning, Scott, Trollope, O'Connell,
Puszkin, Liszt, Mazzini, Garibaldi i Kossuth; król Belgów
Leopold l, cesarz niemiecki Wilhelm l; Eiffel, Tirpitz, Scharnhorst,
Masaryk, Kiereński, Stresemann i Churchill; oraz - z wyjątkiem
jednego - wszyscy królowie brytyjscy od Jerzego IV do Jerzego
VI. Co dowodzi, że największe z międzynarodowych tajnych stowarzyszeń
nie było absolutnie tajne.
1. J. J. Robinson, Born in Blood: The
Lost Secrets of Freemasonry, Londyn 1990, s. 45.
2. Stephen Knight, The Brotherhood:
The Secret World of the Freemasons. Londyn 1984, rozdz. 1
i 2: Origins i Metamorphosis, s. 15-24.
|
